In de wereld van vandaag is toxisch leiderschap een steeds groter probleem dat veel werknemers rechtstreeks beïnvloedt. Recent onderzoek door KU Leuven en Securex heeft aangetoond dat bijna 10% van de werknemers toxisch leiderschap ervaart, een fenomeen dat ernstige gevolgen kan hebben voor de werkplek en de betrokkenen. Denk maar aan ex-ceo van Plopsa, Steve Van de Kerkhof, die vorig jaar voor heel wat negatieve berichtgeving zorgde omwille van zijn toxische manier van leidinggeven. Toen werd al duidelijk dat niet enkel de medewerkers van Plopsa maar ook het merk ‘Plopsa’ hier zeer hard onder leidde. In deze blogpost onderzoeken we wat toxisch leiderschap precies inhoudt, hoe het zich manifesteert en vooral, wat je als werknemer kunt doen om ermee om te gaan.
Wat is Toxisch Leiderschap?
Toxisch leiderschap verwijst naar een stijl van leiderschap waarbij de leider de gezondheid en het welzijn van zijn medewerkers schaadt. Dit soort leiderschap wordt gekenmerkt door schadelijke gedragingen zoals manipulatie, gebrek aan empathie, micromanagement en een overheersende focus op eigenbelang ten koste van het team. Volgens een recent artikel van VRT Nieuws kan toxisch leiderschap resulteren in een vijandige werkomgeving, wat op zijn beurt leidt tot een daling van de werknemerstevredenheid en een verhoogd ziekteverzuim.
Kenmerken van Toxisch Leiderschap
Toxische leiders vertonen vaak een aantal schadelijke gedragingen, waaronder:
- Onredelijke Verwachtingen: Ze leggen onrealistische eisen op aan hun teamleden zonder de benodigde middelen of ondersteuning te bieden.
- Gebrek aan Erkenning: De prestaties van medewerkers worden niet erkend of gewaardeerd. In plaats daarvan worden successen vaak toegeschreven aan de leider zelf.
- Manipulatie en Angst: Ze gebruiken angst en manipulatie als instrumenten om medewerkers onder druk te zetten en te controleren.
- Micromanagement: Toxische leiders hebben de neiging om elk detail van het werk te controleren, wat leidt tot een gebrek aan vertrouwen en autonomie bij medewerkers.
Impact op Werknemers
De gevolgen van toxisch leiderschap zijn diepgaand en kunnen variëren van stress en angst tot een aanzienlijke afname van de motivatie en productiviteit. Volgens een rapport van de VDAB kan langdurige blootstelling aan toxisch leiderschap leiden tot burn-out, depressie en zelfs fysieke gezondheidsproblemen. Werknemers kunnen zich ook gedwongen voelen om hun baan op te zeggen, wat leidt tot hogere verloopcijfers en een verhoogde werklast voor de resterende medewerkers.
Hoe Ga je Om met een Toxische Leider?
Het omgaan met een toxische baas is een uitdaging, maar er zijn strategieën die je kunnen helpen om beter met de situatie om te gaan:
- Documenteer Alles: Houd een gedetailleerd verslag bij van alle interacties met je leider. Dit kan belangrijk zijn als je besluit om formele klachten in te dienen of als je juridische stappen wilt overwegen.
- Stel Grenzen: Probeer gezonde grenzen te stellen en laat je niet meeslepen door onredelijke eisen of onprofessioneel gedrag. Dit kan helpen om je eigen mentale welzijn te beschermen.
- Zoek Ondersteuning: Praat met HR of zoek andere vormen van ondersteuning binnen je organisatie. Soms kan een gesprek met een mentor of een vertrouwenspersoon ook verhelderend zijn.
- Investeer in Zelfzorg: Zorg goed voor jezelf door stressmanagementtechnieken te gebruiken zoals meditatie, lichaamsbeweging, of andere activiteiten die je helpen ontspannen.
- Overweeg Alternatieven: Als de situatie niet verbetert en je welzijn ernstig wordt aangetast, kan het verstandig zijn om naar andere carrièremogelijkheden te kijken.
Conclusie
Toxisch leiderschap is een ernstig probleem dat niet alleen de betrokken werknemers, maar ook de algehele werkomgeving en bedrijfsresultaten schaadt. Het is belangrijk dat zowel organisaties als medewerkers bewust zijn van de tekenen van toxisch leiderschap en proactieve stappen ondernemen om de impact ervan te minimaliseren. Door bewustzijn te creëren en strategisch om te gaan met dergelijke situaties, kunnen we een gezondere en productievere werkplek bevorderen.
Benieuwd naar meer? Lees onze HR insights hier en leer meer over de HR wereld.
Wil je graag deel uitmaken van ons team of ben je opzoek naar ondersteuning als bedrijf? Neem nu contact met ons op hier en wij helpen je graag verder.
Bron:
VRT Nieuws (2024, 30 juni). Hoe ga je om met een toxische baas op de werkvloer? “Vermijd een rechtstreeks gesprek”. vrtnws.be. https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2024/06/28/hoe-ga-je-om-met-een-toxische-baas-op-de-werkvloer/
VRT Nieuws (2024, juli 18). Bijna 1 op de 10 werknemers krijgt te maken met toxisch leiderschap: “Werkt grensoverschrijdend gedrag in de hand”. vrtnws.be. https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2024/07/17/bijna-10-procent-van-werknemers-ervaart-toxisch-leiderschap-bij/
Toxisch leiderschap. (2023, 2 februari). Nieuwsbrief | VDAB. https://www.vdab.be/nieuwsbrief/02-2023/toxisch-leiderschap
