Iedereen kent het wel: de prestatiebeoordeling, prestatie evaluatie, het functioneringsgesprek… Vaak roept zo’n gesprek negatieve gevoelens op bij medewerkers. Maar is dit traditionele beoordelingssysteem nog wel effectief?
Wat is een prestatiebeoordeling?
Een prestatiebeoordeling is een systematisch proces waarbij de persoonlijkheid en prestaties van een werknemer worden geëvalueerd door een manager of directe supervisor. Dit gebeurt aan de hand van vooraf vastgestelde criteria zoals vaardigheden, kennis over de functie, technische knowhow, houding en gedrag en punctualiteit. Toch zijn er meerdere redenen waarom dit gesprek aan relevantie verliest en zelfs nadelig kan werken.
Waarom een prestatiebeoordeling afschaffen?
1. Eenzijdige communicatie: Het gesprek creëert vaak een ongemakkelijke en onevenwichtige dynamiek. Feedback gaat vooral van de leidinggevende naar de werknemer, terwijl de mening van de medewerker zelf beperkt of zelfs genegeerd wordt.
2. Te lage frequentie: Meer dan de helft van de organisaties gebruikt nog steeds jaarlijkse of tweejaarlijkse prestatiebeoordelingen. Hierdoor wordt de beoordeling vaak gebaseerd op het meest recente gedrag in plaats van op de volledige prestatieperiode.
3. Tijdrovend proces: Zonder een efficiënt plan van aanpak neemt een prestatiebeoordeling vaak meer tijd in beslag dan nodig. Dit gaat ten koste van productiviteit en efficiëntie.
4. Demotiverend effect: Veel medewerkers ervaren het gesprek als negatief omdat de focus vaak ligt op cijfers en tekortkomingen in plaats van groei en ontwikkeling.
5. Gebrek aan competentie bij managers: Niet elke leidinggevende heeft de juiste vaardigheden om objectief en effectief de capaciteiten van werknemers in te schatten. Dit kan schadelijk zijn voor de professionele groei van medewerkers.
6. Verkeerde beoordelingsmethoden: Het negeren van terechte opmerkingen over zwakke punten uit angst voor confrontatie of het laten beïnvloeden van de volledige beoordeling door één extreem goede of slechte prestatie.
Toch heeft de prestatiebeoordeling nog steeds nut
Hoewel er veel nadelen zijn, blijft een prestatiebeoordeling in bepaalde opzichten waardevol. Het helpt om te bepalen of een werknemer in aanmerking komt voor promotie en geeft inzicht in de behoeften en verwachtingen van medewerkers. Voor nieuw aangestelde werknemers biedt het een kans op bevestiging en richting. Bovendien draagt het bij aan verbeterde communicatie en helpt het te identificeren waar er ruimte is voor groei en ontwikkeling.
Hoe de prestatiebeoordeling verbeteren?
Regelmatige communicatie: De overgang van lange, formele functioneringsgesprekken één of twee keer per jaar naar korte, informele feedbacksessies biedt meer mogelijkheden voor open dialoog en continue verbetering. Cruciaal is dat deze communicatie tweerichtingsverkeer moet zijn.
Creëer een positieve omgeving: Een positieve, op samenwerking gerichte cultuur zorgt voor productieve werknemers. Maak ruimte voor een open discussie en zorg ervoor dat de medewerker voldoende aan het woord komt. Vraag actief naar feedback en waardeer de mening van de medewerker.
Gedeelde verantwoordelijkheid: Ook de medewerker zal aan zelfreflectie moeten doen. Managers beschikken niet over alle informatie. Een 360°-overzicht van de prestaties van werknemers, samengesteld op basis van collega’s, personeelsanalyses en klanten, kan hierbij helpen.
Wees duidelijk over de beoordelingscriteria: Zorg ervoor dat je eerlijk en objectief bent over wat je precies verwacht van de medewerker.
Focus op diepgang: Neem voldoende tijd om een beperkt aantal punten in de diepte te bespreken tijdens het beoordelingsgesprek. Zet niet te veel agendapunten op het lijstje. Het is beter om meerdere gesprekken in te plannen dan om alle punten snel door te nemen in één gesprek.
Bepaal een duidelijk doel: Zorg ervoor dat je een helder doel bepaalt voor het beoordelingsgesprek.
Conclusie
De traditionele prestatiebeoordeling roept vaak meer nadelen dan voordelen op. Misschien is het tijd om te kijken naar alternatieve methoden die wel bijdragen aan de groei en motivatie van werknemers, zoals continue feedback en ontwikkelingsgerichte gesprekken. Door regelmatige communicatie, een positieve werkomgeving en gedeelde verantwoordelijkheid te stimuleren, kan de prestatiebeoordeling een waardevol instrument blijven voor zowel werkgever als werknemer.
Benieuwd naar meer HR nieuws? Neem snel hier een kijkje.
https://www.questionpro.com/blog/nl/prestatiebeoordeling/#Wat_is_prestatiebeoordeling
https://www.managementspark.com/2024/09/waarom-zou-ik-nog-functioneringsgesprekken-voeren/
https://www.personio.nl/hr-woordenboek/personeelsbeoordeling/
